De hoge prijs van onvervulde vacatures bij gemeenten.

Wat kost het niet invullen van een vacature bij een Gemeente? Meer dan je denkt!

Een openstaande vacature is geen tijdelijke pauze. Het is een kostenpost die zich opstapelt. Terwijl functies onvervuld blijven, stijgt de werkdruk, neemt de flexibiliteit van de organisatie af en ontstaan directe en indirecte kosten. Dit structurele probleem krijgt inmiddels een naam: "vacaturedruk". En specifieker voor het vakgebied: "sourcingdruk" – de structurele spanning binnen recruitment teams om vacatures ondanks schaarste toch ingevuld te krijgen. De publieke sector en in het bijzonder gemeenten, ondervinden hiervan dagelijks de gevolgen.

“De vraag is: wat kost zo’n openstaande functie concreet? En hoe kunnen gemeenten deze schade beperken? ”

De schadepost: directe én indirecte kosten

Openstaande vacatures genereren kosten op meerdere niveaus. Deze zijn grofweg in te delen in directe en indirecte kosten:

1. Directe kosten

• Overuren en overbelasting: bestaande medewerkers nemen het werk over, wat leidt tot overuren en productiviteitsverlies.

• Inhuur ZZP’ers: het inhuren van externe professionals kost vaak twee- tot driemaal zoveel als een reguliere loonkracht.

• Vertraagde uitvoering: projecten en beleidsdoelstellingen lopen vertraging op, zoals bij gebiedsontwikkeling, vergunningverlening of jeugdzorg.

• Recruitmentkosten: extra plaatsingen, arbeidsmarktcommunicatie of inzet van bureaus verhogen de wervingskosten.

2. Indirecte schade

• Ziekteverzuim: langdurige werkdruk vergroot het risico op burn-outs.

• Kwaliteitsverlies: gebrek aan personeel vertaalt zich naar langere wachttijden en mindere dienstverlening.

• Kennisverlies: vertrek van ervaren medewerkers zonder opvolging leidt tot verlies aan continuïteit.

• Imagoschade: structurele onderbezetting tast het werkgeversmerk aan.

Voorbeeldberekening:

• Verlies aan productiviteit: €6.000

• Interne frictie (coördinatie, overdracht, besluitvorming): €1.500

• Werkdruk en risico op verzuim: €1.500

Totaal (conservatief): €9.000 bij 12 weken

Deze inschatting is gebaseerd op onderzoek van SEO Economisch Onderzoek (2022), CBS-loonkostenstatistieken en A&O Fonds Gemeenten.

---

Waarom vacatures niet worden ingevuld

De spanning op de arbeidsmarkt blijft hoog. Eind Q1 2025 stonden er landelijk 101 vacatures open per 100 werklozen. In regio's als Zeeland of Utrecht is dat zelfs nog hoger. Toch blijft het aantal nieuwe gemeentelijke vacatures dalen.

Oorzaken:

• Bezuinigingsangst: gemeenten stellen vacatures uit vanwege verwachte kortingen (ravijnjaar 2026).

• Mismatch: beschikbare werkzoekenden sluiten niet aan bij gevraagde profielen.

• Vergrijzing: slechts 12% van gemeentemedewerkers is jonger dan 35; uitstroom stijgt, instroom blijft achter.

• Interne capaciteit: HR-teams hebben niet altijd de ruimte om actief te sourcen.

Gevolg: de sourcingdruk neemt toe. Recruitment wordt reactief, terwijl proactiviteit cruciaal is.

Wat werkt wél: vier oplossingsrichtingen om vacatures in te vullen

1. Behoud van personeel: Investeren in doorgroeimogelijkheden, opleidingsbudget en flexibiliteit loont. Het verhoogt betrokkenheid, vermindert verloop en draagt bij aan duurzame inzetbaarheid. Ervaren krachten behouden is aantoonbaar goedkoper en effectiever dan het telkens opnieuw werven van nieuwe mensen.

2. Gerichte instroom van junioren: Gemeenten zetten steeds vaker in op traineeships, stageprogramma's en interne opleidingstrajecten. Dit verlaagt de leeftijdsopbouw en waarborgt toekomstbestendigheid.

3. Combi-banen en profielverbreding: Combi-banen verbinden functies als juridisch en beleid of RO en participatie. Ze vergroten de aantrekkelijkheid van een functie en maken beter gebruik van beschikbare competenties. Volgens de Combiferentie 2025 leveren professionals met combibanen meerwaarde op het snijvlak van domeinen, doordat zij meerdere netwerken en werkculturen verbinden.
   

4. Proactieve sourcing: Reactief wachten op sollicitaties werkt niet meer. Juist bij schaarse profielen is het effectief om gericht te zoeken, benaderen en overtuigen – met inzet van data en arbeidsmarktinzichten. Door proactief te sourcen ontstaat sneller contact met latent werkzoekenden die anders niet bereikt worden. Deze aanpak leidt tot snellere en duurzamere invulling van vacatures.

Sourcen voor Nederland: bewezen oplossing bij sourcingdruk

Sourcen voor Nederland (SvNL) ondersteunt inmiddels meer dan 35 gemeenten bij het invullen van structureel moeilijk vervulbare vacatures, zoals beleidsadviseurs, juristen en financieel specialisten. Met een invulpercentage van 87% en 600+ plaatsingen heeft SvNL zich bewezen als specialist in executive sourcing binnen het publieke domein.

De kern van de aanpak:

• Gemeenten houden de regie, SvNL zoekt en benadert kandidaten in naam van de organisatie.

• Door de combinatie van arbeidsmarktdata, personalisatie en sourcing-expertise worden vacatures sneller vervuld.

• Voorbeeld: gemeente Leudal vervulde met SvNL een vacature die twee jaar openstond binnen twee maanden.

Deze aanpak voorkomt langdurig openstaande vacatures en verkort de tijd tot succesvolle invulling.

Niets doen is duurder

Een openstaande vacature lijkt tijdelijk en onschuldig. In werkelijkheid tikt de schade per week op. Direct én indirect. De oplossing ligt niet alleen in extra advertenties, maar in strategisch zoeken, slim combineren en gericht investeren.

SvNL helpt gemeenten bij het terugdringen van vacature- en sourcingdruk.

Meer weten?

Vraag een quickscan aan of laat een kostenberekening maken voor uw situatie.

Elke maand zonder invulling is een maand met gemiste impact.

Voorkom onvervulde vacatures, neem contact met ons op

Bronnen:

1. CBS – De arbeidsmarkt in cijfers 2024

2. CBS – Nieuwsbericht 2025/18

3. A&O Fonds Gemeenten – Vacaturemonitor 2024

4. UWV – Spanningsindicator & arbeidsmarktinformatie

5. SEO Economisch Onderzoek

6. SvNL – Interne praktijkdata en casussen (2021–2025)